تعریف شرکت تعاونی:
قانون مذكور شركت های تعاونی را چنین تعریف می كند، شركت تعاونی شركتی است از اشخاص حقیقی و حقوقی كه به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همكاری انان، موافق اصولی كه در این قانون مطرح است تشكیل می شود. تعداد اعضای شركت تعاونی نباید از ٧ نفر كمتر باشد.
شركت های تعاونی شركت هایی هستند كه تمام یا حداقل ٥١% سرمایه به وسیله اعضاء در اختیار شركت تعاونی قرار می گیرد و وزارتخانه ها، سازمان ها، شركت های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانك ها، شهرداری ها، شوراهای اسلامی كشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می توانند جهت اجرای بند ٢ اصل ٤٣ قانون اساسی از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشاركت، مضاربه، مزارعه، مساقات اجاره، اجاره به شرط تملیك، شرط فروش اقساطی و صلح اقدام به كمك در تامین یا افزایش سرمایه شركت های تعاونی نمایند بدون آنكه عضو باشند.
با توجه به قوانین شركت های تعاونی و اهدافی كه قانون برای آنها برشمرده و موقعیت ویژه ای كه در اقتصاد ممكلت دارند و هم چنین با توجه به ماده ٢ قانون بخش تعاونی كه مقرر می دارد: شركت هایی كه با رعایت مقررات این قانون تشكیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته می شوند.
در شرکت تعاونی ممکن است اعضاء دارای سرمایه و سهم یکسان از سود نباشند اما هر عضو بدون توجه به درصد سهامش، یک رای دارد و نسبت سهام به رای وجود ندارد. در واقع تعاونی، متکی به اعضاء است نه به سرمایه.
شرکت تعاونی تولید:
شرکت تعاونی تولید طبق ماده 190 و 191 قانون تجارت شرکتی است که بین عده ای از صاحبان شناخته شده حرفه ها ، تشکیل می شود و شرکای شرکت مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیا یا اجناس به کار می برند . لااقل دوسوم اعضای اداره کننده شرکت تعاونی تولید باید از شرکایی انتخاب شوند که حرفه آنها موضوع عملیات شرکت است .
اگر موضوع فعالیت شرکت تعاونی امور بازرگانی باشد ، شرکت تجاری است . شرکاء می توانند در قالب شرکت سهامی خاص و یا با مسئولیت محدود شرکت خود را ثبت کنند.
شرکت تعاونی مصرف:
طبق ماده 192 شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای اهداف زیر تشکیل می گردد :
فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی ، تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آنها .
نکته قابل توجه آنکه شرکاء شرکت های تعاونی تولیدی موظف به گرفتن مجوز تشکیل از وزارت تعاون برای انجام فعالیت خود و موظف به گرفتن مجوز لازم از دستگاه های ذی ربط می باشند .
برای نحوه نام گذاری این شرکت باید گفت شرکت تعاونی نیز همانند سایر شرکت های تجاری برای ثبت به عنوان شخصیت حقوقی مستقل در اداره ثبت شرکت ها نیاز به انتخاب نام دارند که برای انتخاب نام این شرکت حتما باید کلمه تعاونی در نام آن قید گردد .
شرکتی متشکل از افراد هم سطح و هم صنف که برای رسیدن به اهداف مشترک در کنار هم جمع شده اند و به هم کمک میکنند. مانند همسایگانی که برای کسب اعتبار و وام برای یکدیگر، شرکت تعاونی درست میکنند.
شرکتهای تعاونی در بخش خصوصی سازی با توجه به اصل ۴۴ قانون اساسی مهمترین بخش خصوصی مورد توجه قرار گرفتند و مزایای بسیاری را به خود اختصاص دادند. از جمله مزایا این شرکتها میتوان به معافیتهای مالیاتی اشاره نمود.