فصل اول- تعاریف
ماده ۱- در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف- قانون: قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹.
ب- صندوق: صندوق نوآوری و شکوفایی موضوع ماده (۵) قانون.
ج- شورا: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری.
د- تجاری سازی: فعالیت های مرتبط با عرضه محصول یا خدمت جدید مبتنی بر ایده ها یا فناوری های جدید که شامل تمامی فرایندهای مرتبط از جمله ثبت اختراع، ارزش گذاری فناوری، اعطای امتیاز، انتقال و انتشار و کسب سایر فناوری های مورد نیاز (مکمل) و پرداخت حق الامتیازهای مرتبط، جذب سرمایه و منابع (نمونه سازی، طراحی صنعتی فرایند یا محصول جدید، انجام آزمون ها و دریافت تأییدیه های لازم، تولید آزمایشی، بازاریابی و رفع اشکال) و همچنین خدمات پشتیبانی تخصصی تجاری سازی (شامل فعالیت های مشاوره، مدیریت فناوری، طراحی محصول و فرایند، خدمات استانداردسازی، اندازه سنجی و خدمات آزمایشگاهی) می شود.
هـ- سرمایه گذاری ریسک پذیر: سرمایه گذاری در شرکت های جوان و نوپا که مبتنی بر فناوری و نوآوری شکل گرفته و در معرض ریسک های بالا و غیرمتعارف می باشند و براساس ارزیابی های کارشناسی دارای رشد فراوان در آینده خواهند بود.
و- عامل صندوق: بانک های عامل، صندوق های پژوهش و فناوری و سایر صندوق های مالی دارای مجوز قانونی طرف قرارداد صندوق.
ز- دستگاه اجرایی: دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری.
ماده ۲- شرکت ها و مؤسساتی که در زمینه «گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری» و «تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل (طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده بالا» فعالیت می نمایند، شرکت یا مؤسسه دانش بنیان محسوب می شوند.
تبصره ۱- فعالیت هایی نظیر برگزاری و شرکت در همایش های علمی، خدمات کتابداری، آموزش و کارآموزی، فعالیت های عادی و روزمره نرم افزاری و سایر فعالیت هایی که هدف آنها طراحی محصولات یا خدمات یا بهبود کیفیت آنها نیست، از فعالیت های دانش بنیان به شمار نمی روند.
تبصره ۲- نمایندگی شرکت های خارجی و شرکت های واردکننده محصولات دانش بنیان که به امر تجارت می پردازند، از شمول این آیین نامه خارج هستند.
تبصره ۳- شرکت های دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت ها و مؤسساتی که بیش از پنجاه درصد از مالکیت آنها متعلق به شرکت های دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایت های قانون نیستند.
ماده ۳ – در اجرای مفاد ماده (۲) قانون و به منظور تدوین حوزه های فعالیت های دانش بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، کارگروهی زیر نظر رییس شورا متشکل از اعضای زیر تشکیل می شود:
الف- معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور (رییس)
ب- نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
ج- نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
د- نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت
هـ – نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
و- نماینده وزارت جهاد کشاورزی
ز- نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
ح- مدیر عامل صندوق
ط- سه نفر صاحب نظر در حوزه شرکت های دانش بنیان به پیشنهاد کارگروه و حکم رییس کارگروه.
ک- یک نفر صاحب نظر به پیشنهاد اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) و حکم رییس کارگروه.
تبصره ۱- نظارت بر اجرای این ماده بر عهده دبیرخانه شورا می باشد.
تبصره ۲- کارگروه می تواند تا سه نفر از نمایندگان سایر بخش ها و سازمان ها را به عضویت کارگروه درآورد.
تبصره ۳- فرایند بررسی صلاحیت شرکت های دانش بنیان از زمان تکمیل پرونده باید حداکثر در مدت دو ماه انجام گیرد.
ماده ۴- به منظور استفاده شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان از منابع صندوق یا نهادهای مالی همکار آن برای دریافت کمک ها و تسهیلات و سایر حمایت های پیش بینی شده در قانون، صندوق موظف است نسبت به بررسی وضعیت اقتصادی و مالی شرکت ها و مؤسسات یاد شده و تعیین تضامین مناسب برای هر نوع از خدمات اقدام نماید.
فصل دوم – اعطای کمک
ماده۵ (اصلاحی 1399/03/25) ـ دستورالعمل اعطای حمایت های مالی و تسهیلاتی براساس اساسنامه صندوق با تصویب هیأت امنا و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط مشخص می شود.
تبصره (اصلاحی 1399/03/25) ـ صندوق موظف است به منظور تطبیق با اهداف مندرج در قانون، آیین نامه های مصوب را در اختیار دبیرخانه شورا قرار دهد و امکان دسترسی کامل و برخط شورا بر عملکرد صندوق را در موارد مربوط فراهم سازد.
ماده ۶- در اجرای بند (هـ ) ماده (۳) قانون و به منظور کاهش خطرپذیری محصولات و خدمات شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، بیمه مرکزی ایران مکلف است پوشش بیمه ای مناسب را در مراحل طراحی، تولید، عرضه و بکارگیری این نوع محصولات و خدمات طراحی و ایجاد نماید.
فصل پنجم- مشارکت
ماده ۷- به منظور توسعه سرمایه گذاری ریسک پذیر، صندوق برای تأسیس و توسعه شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری ریسک پذیر تا سقف چهل و نه درصد سهام، مشارکت نماید و حداکثر پس از پنج سال سهام خود را واگذار نماید.
ماده ۷ مکرر- صندوق مجاز است براساس دستورالعمل مصوب هیئت امناء نسبت به مشارکت در طرح های تجاری سازی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان اقدام نماید.
فصل ششم- معافیت های مالیاتی و گمرکی
ماده ۸- به منظور تکمیل چرخه سرمایه گذاری خطرپذیر و امکان استفاده شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان از بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است نسبت به تعیین و تسهیل ساز و کار عرضه سهام شرکت های دانش بنیان در بازار فرابورس، دستورالعمل های اجرایی لازم را تهیه و ابلاغ نماید.
ماده ۹- درآمدهای مشمول مالیات شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت های تحقیق و توسعه، تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان به مدت پانزده سال از مالیات موضوع ماده (۱۰۵) قانون مالیات های مستقیم معاف هستند.
ماده ۱۰- شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان از پرداخت هزینه های عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض صادراتی معاف هستند.
ماده ۱۱- در اجرای ماده (۳) قانون وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است دستورالعمل اجرایی این فصل را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین نامه تهیه و به سازمان امور مالیاتی کشور و گمرک ایران ابلاغ نماید.
فصل هفتم- اولویت دهی به شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و سایر حمایت ها
ماده ۱۲- پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی موظفند نسبت به اولویت دهی در استقرار شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان اقدام نمایند.
ماده ۱۳- صندوق حداقل سی درصد کمک ها، تسهیلات و سرمایه گذاری های خود را به شرکت های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد علم و فناوری، پارک های علم و فناوری، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی تخصیص دهد.
ماده ۱۴- شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان در مناقصات قراردادهای پژوهشی، فناوری و تجاری سازی و عرضه کالاهای دانش بنیان ساخت داخل دستگاه های اجرایی حائز اولویت می باشند.
تبصره ۱- دستگاه اجرایی پس از دریافت تأییدیه صلاحیت شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، امتیاز ارزیابی کیفی و فنی آنها را با ضریب ۲/۱ (۱۲۰ درصد) محاسبه می نماید. برای شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری و مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی تا ضریب ۵/۱ (صد و پنجاه درصد) قابل افزایش است.
تبصره ۲- شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان برای ارایه و فروش محصولات و خدمات دانش بنیان خود در مناقصات دولتی مشمول تخفیف پنجاه درصدی در مبلغ سپرده شرکت در مناقصه می گردند.
ماده ۱۵- دستگاه های اجرایی می توانند در اجرای ماده (۶) قانون و از محل اعتبارات مصوب مربوط حداقل یک درصد مبلغ خرید کالا یا خدمات با مبدأ خارجی را در راستای تحقیق و توسعه، طراحی، تجاری سازی و ساخت داخل کالا یا خدمات مذکور از طریق شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان هزینه نمایند.
ماده ۱۶- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است با همکاری دستگاه های اجرایی ذی ربط در اجرای تبصره (۲) ماده (۱) قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی تولیدی و صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات مصوب ۱۳۷۵ فهرست نیازهای فناورانه، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز دستگاه های اجرایی مندرج در قانون مذکور را به شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان نیز اعلام نماید.
ماده ۱۷- در اجرای ماده (۹) قانون و به منظور ایجاد و توسعه شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تقویت همکاری های بین المللی، اجازه داده می شود واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک های علم و فناوری و مناطق ویژه علم و فناوری در جهت انجام مأموریت های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد در خصوص روابط کار، معافیت های مالیاتی و عوارض سرمایه گذاری خارجی و مبادلات مالی بین المللی برخوردار گردند.
تبصره- آیین نامه اجرایی ماده (۴۷) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع تصویب‌نامه شماره ۲۸۶۰۹/ت۳۲۸۶۳ هـ مورخ 10/05/ 1384 به عنوان مقررات اجرایی ماده (۹) قانون تنفیذ می گردد.
ماده ۱۸- شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مجازند مرکز فعالیت خود را در محدوده شهر تهران و دیگر شهرها با رعایت مقررات زیست محیطی مستقر نمایند.
فصل نهم- نظارت و گزارش دهی، رسیدگی به اعتراضات و مجازات های قانونی
ماده ۱۹- شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان می توانند اعتراض خود را نسبت به عملکرد دستگاه های مجری قانون با ارایه مستندات به دبیرخانه شورا ارسال نمایند. دبیرخانه شورا موظف است ظرف یک ماه نسبت به رسیدگی به اعتراضات واصل شده اقدام نماید.
ماده ۲۰- دبیرخانه شورا موظف است جهت ایجاد فرصت های برابر و شفاف سازی حمایت ها و تسهیلات مندرج در این آیین نامه نسبت به انتشار آیین نامه ها و دستورالعمل های ذی ربط، اسامی دستگاه های اجرایی مرتبط و بانک اطلاعاتی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان برخوردار شده از این تسهیلات از طریق پایگاه جامع اطلاع رسانی اقدام نماید.
ماده ۲۱- شرکت ها و موسسات دانش بنیان که از حمایت های قانون برخوردار می شوند، چنانچه بر اساس گزارش دستگاه اجرایی ذی ربط یا نظارت دوره ای یا موردی دبیرخانه شورا یا صندوق با کتمان اطلاعات یا ارایه اطلاعات ناصحیح از این حمایت ها برخوردار شده باشند یا حمایت ها و تسهیلات اعطا شده بر طبق قانون را برای مقاصد دیگری مصرف نموده باشند، با تشخیص دبیرخانه شورا یا صندوق، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت های قانون، با ارجاع به مراجع قانونی ذی صلاح، مشمول مجازات های موضوع ماده (۱۱) قانون خواهند گردید.
ماده ۲۲- دبیرخانه شورا مسئولیت پیگیری اجرای این آیین نامه را به عهده دارد و مکلف است گزارش عملکرد و نحوه اجرای قانون را هر شش ماه یک بار به شورا و مجلس شورای اسلامی ارایه نماید.