دعوای ابطال ثبت علامت تجاری و برند، به این صورت است که اگر فردی برندی به نام و نشان برند شما یا مشابه آن به ثبت برساند، می‌توانید از این سوء استفاده شکایت کنید. در این صورت می‌توانید ابطال ثبت علامت تجاری و برند کپی شده را درخواست کنید.
به محض تسلیم اظهارنامه تقاضای ثبت علامت تجاری در اداره مالکیت صنعتی، هر ذینفع می‌تواند از دادگاه خاص (شعب خاص دادگاه عمومی تهران) ابطال ثبت علامت را درخواست کند. به عبارت دیگر واضح است که دعوای ابطال ثبت علامت تجاری، زمانی مطرح می‌شود که آن علامت به ثبت رسیده باشد. مهلت اعتراض و ابطال علامت تجاری ثبت شده، سه سال است پس اولین شرط ثبت آن علامت تجاری‌ست.
براساس ماده ۳۱ قانون ثبت علایم تجاری حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.
بر طبق ماده ۱۶ قانون ثبت علائم و اختراعات، این اشخاص می‌توانند نسبت به علامتی که تقاضای ثبت آن شده یا به ثبت رسیده است، اعتراض کنند:
الف) کسانی که آن علامت را، علامت تجاری خود می‌دانند.
ب) کسانی که آن علامت، با علامت آن‌ها تا اندازه‌ای شباهت دارد که مصرف کنندگان عادی را به اشتباه اندازد.
بر اساس ماده ۴۱، هر ذی نفع می‌تواند از دادگاه ابطال ثبت علامت را درخواست نماید. در این صورت باید ثابت کند مفاد بند (الف) ماده (۳۰) و ماده (۳۲) این قانون رعایت نشده است.
بدین ترتیب که از آنجایی که ماده ۳۰ و ماده ۳۲ قانون ثبت علائم تجاری، این علامت را در مواردی قابل ثبت ندانسته‌اند، می‌توان این موارد را به عنوان شروط دیگر دعوای ابطال ثبت علامت تجاری نام برد. به علاوه در مطرح شدن این دعوا باید به ماده ۴۵ قانون فوق‌الذکر نیز توجه کرد چرا که بر وفق این ماده چنانچه دو کالا در یک طبقه قرار داشته باشند و هردو علامت تجاری واحدی را ثبت کرده باشند، می‌توان علامت تجاری مؤخر را با رعایت موارد قانونی، ابطال نمود اما اگر در یک طبقه نباشند نمی‌توان آن را بر طبق این ماده ابطال نمود. طبقات این کالاها و محصولات به طور کامل در ماده ۴۵ بیان شده است.
دادخواست ابطال ثبت علامت تجاری و برند باید دارای ضمائم زیر باشد:
۱- اصل/ رونوشت مصدق کلیه اسناد و مدارک مثبت ادعای ابطال
۲-رسید پرداخت ودیعه تسلیم دادخواست ابطال به دادگاه به شرح جدول هزینه‌ها
۳- وکالت نامه در صورت وجود وکیل
با توجه به مفاد مواد 41 و 43 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری، علامت ثبت شده تجاری در موارد ذیل قابل ابطال و لغو است :
1- اگر علامت ثبت شده، توان تمایز بخشی با کالا و خدمات مشابه را نداشته باشد. یعنی نتواند کالا یا خدمات موسسه صاحب علامت را از کالا و خدمات موسسه یا موسسات مشابه دیگر، متمایز سازد.
2- خلاف نظم عمومی یا اخلاق حسنه و موازین شرعی باشد.
3- اگر علامت گمراه کننده باشد. یعنی مراکز تجاری یا ذهن عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالا یا خدمات یا خصوصیات کالا و خدمات گمراه کند.
4- اگر علامت عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم و سایر نشان های مملکتی یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت پوشش کنوانسیون های بین المللی تاسیس شده اند، باشد امثال آن ، بدون اخذ اجازه از مرجع ذی ربط
5- اگر علامتی تقلید از عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا یک نام تجاری دارای اشتهار علمی باشد. به عبارت دیگر انتخاب علامت تقلیدی به منظور بهره برداری در تولید کالا یا ارائه خدماتی مشابه کالا یا خدماتی باشد که با علامت اصلی دارای شهرت و معرفیت در ایران ، تولید یا ارائه می گردد.
6- اگر علامت ثبت شده عین علامتی باشد که قبلاَ به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب یا گمراهی شود.
7- اگر علامت ثبت شده عین یا شبیه علامتی باشد که قبلاَ برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروفیت پیدا کرده باشد، مشروط بر آن که عرفاَ میان استفاده از علامت تقلیدی و علامت معروف ارتباط وجود داشته باشد و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد کند.
8- استفاده انحصاری و تنهایی مالک از علامت جمعی و یا بدون اطلاع دادن به اداره مالکیت صنعتی از هر گونه تغییر در ضوابط و شرایط قانونی که در مواد 31 تا 41 ق- ث- ا- ط- ع پیش بینی شده است ، از علامت جمعی ثبت شده شخصاَ استفاده کند یا اجازه استفاده از آن را به دیگران بدهد که موجب فریب مراکز تجاری یا عمومی نسبت به مبدا و یا هر خصوصیت مشترک دیگر کالا و خدمات مربوط گردد.
9- استفاده نشدن از علامت ثبت شده حداقل به مدت 3 سال. از دیگر مصادیق تقاضای ابطال به دلیل عدم استفاده می باشد. زیرا ثبت علامت به منظور استفاده از آن می باشد، اشخاص حق ندارند علامتی را به ثبت برسانند که نه خود از آن استفاده نمایند و نه دیگران چنین حقی را داشته باشند. بنابراین ، چنانچه علامت ثبت شده شخصاَ یا به وسیله شخصی که از طرف او مجاز بوده است، آن علامت را حداقل به مدت 3 سال کامل از تاریخ ثبت تا یک ماه قبل از تاریخ درخواست ذینفع ، استفاده نکرده باشد و این امر در دادگاه اثبات شود به شرط آن که سبب عدم استفاده از علامت قوه قاهره نباشد، دادگاه گواهی نامه علامت ثبت شده را لغو خواهد نمود.
10- از موارد دیگری که علامت تجاری فاقد اعتبار می گردد، عدم تمدید مدت اعتبار آن است که در قانون مقرر داشته چنانچه علامت تجاری تمدید نگردد باطل می شود و در قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری ایران عدم تمدید علامت و انقضاء مدت اعتبار آن مستلزم ثبت مجدد آن علامت با سیر کلیه تشریفات قانونی دانسته است.
دادگاه پس از رسیدگی معمول حسب مورد حکم به ابطال ثبت علامت یا رد اعتراض صادر خواهد نمود. دادخواستی که به این منظور به دادگاه تقدیم می شود، باید دارای ضمایم ذیل باشد :
– مستخرجه گواهی شده از اداره کل مالکیت صنعتی، مشعر بر ثبت علامتی که ابطال آن درخواست می شود.
– اصل یا رونوشت گواهی شده کلیه اسناد مثبته ادعای معترض .
– وکالت نامه ، در صورتی که دادخواست به وسیله وکیل داده شده باشد.
شایان ذکر است، مهلت اعتراض و درخواست ابطال علامت تجاری ثبت شده سه سال است. در این مورد قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات می گوید : ” کسی که نسبت به ثبت های راجع به علامتی، از تاریخ ثبت تا سه سال، اعتراض نکرده باشد، دیگر نمی تواند نسبت به ثبت آن اعتراض نماید. مگر این که ثابت کند معترض علیه در حین ثبت، عالم بوده است که علامت را خود معترض یا کسی که به معترض انتقال داده ، قبلاَ به طور مستمر استعمال کرده، ولی اگر معترض علیه ثابت نماید که معترض قبل از انقضای مدت سه سال فوق، از ثبت علامت اطلاع داشته است، اعتراض معترض پذیرفته نخواهد شد.
در آگهی مربوط به ابطال ، بر اساس مفاد رای دادگاه موارد ذیل منتشر می گردد :
– ذکر علامت و شماره و تاریخ ثبت آن ؛
– اشاره به ابطال بخشی از علامت یا این که علامت به طور کامل یا در ارتباط با بعضی از کالاها و یا خدمات ابطال شده ؛
– اعلام عدم اعتبار گواهی نامه ای که به موجب رای نهایی دادگاه باطل شده است.
تفاوت برند و علامت تجاری:
این تفاوت را می‌توان با ذکر یک مثال توضیح داد. فرق یک فرد مشهور و یک چهره جهانی در مقابل یک فرد معمولی در جامعه است یا یک کودک تازه به دنیا آمده با یک انسان کامل. نام تجاری تنها یک نام، یک تصویر، طرح شرکت یا شخص ثبت می‌شود ولی اینکه از آن پس این نام، طرح، لوگو و … چه وعده‌ای به مصرف‌کنندگانش می‌دهد، چه تداعی در ذهن آن ثبت می‌کند و … آن را وارد حوزه برند شدن و برند بودن می‌کند.
به‌عنوان مثال اگر یک شخصی به سختکوشی و خلاقیت شناخته می‌شود، یکسری صفات به آن شخص نسبت داده می‌شود. بخاطر اینکه این شخص دارای خصوصیات نیک و درستی میباشد مردم با بردن نام او صفات خوب آن شخص برایشان تداعی می‌شود. اما با شنیدن اسم یک فرد معمولی موضوع خاصی به ذهنمان نمی‌آید. حال رسیدن یک نام تجاری یه یک برند این است که تمام مراحلی که یک فرد مشهور برای رسیدن به شهرت طی کرده آن فرد معمولی هم طی کند.
در واقع باید گفت نام تجاری صرفا لحظه تولد یک فرد معمولی است، حال آنکه واژه برند مفاهیم وسیع‌تری را در حوزه مارکتینگ و برندسازی در بر می‌گیرد.