شرکت مختلط سهامی

شرکت مختلط سهامی :

شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین عده شرکاء سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‌شود.

‌شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی‌القیمه در آمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارند.

‌شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.

بنابر گفته فوق شرکت مزبور ترکیبی است از شرکت تضامنی و شرکت سهامی، نسبت به شریک یا شرکا ضامن مقررات شرکت تضامنی و نسبت به شرکا سهامی مقررات شرکت سهامی جاری است و در مواردی که با یکدیگر اصطکاک دارند مقررات مخصوصی وضع گردیده است.

انواع شرکت‌های مختلط:

در قانون تجارت ایران شرکت‌های مختلط با دو نوع مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی تقسیم‌بندی شده‌اند که هر کدام قوانین منحصر به خود را دارند. از همین رو هر دو نوع آنها را توضیح خواهیم داد.

شرکت‌های مختلط غیر سهامی، شرکت‌هایی هستند که برای امور تجاری و با یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود و بدون انتشار سهام تشکیل می‌شوند.

در مقابل شرکت‌های مختلط سهامی با یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک سهامی ایجاد می‌شوند.

شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آن‌ها به صورت سهام درآمده و مسئولیت هر کسی بر اساس سهامی است که در شرکت وارد کرده ‌است. اما مسئولیت شرکاء ضامن در مقابل طلبکاران و روابط آن‌ها با یک دیگر درست مشابه قوانین شرکت تضامنی محاسبه می‌شوند.

اسم شرکت : ( ماده 163 ق. ت)

1-  در اسم این شرکت نیز مانند شرکت های مختلط غیرسهامی باید عبارت “شرکت مختلط ” قید گردد.

2-  اسم شرکت باید حداقل متضمن نام یکی از شرکاء ضامن باشد.

3- اگر اسم شرکت متضمن نام یکی از شرکاء سهامی (سهامداران) باشد، برخلاف شرکت های مختلط غیرسهامی، در قانون تکلیف آن مشخص نشده است. اما می توان این مورد را با شرکت های مختلط غیرسهامی قیاس نماییم و بیان نماییم همان گونه که در شرکت های مختلط غیرسهامی بنا بر ماده 143 قانون تجارت، ذکر نام یکی از شرکاء با مسئولیت محدود در نام شرکت موجب می گردد که شریک مزبور در برابر اشخاص ثالث در حکم شریک تضامنی گردد، در شرکت مختلط سهامی نیز ذکر نام یکی از شرکاء سهامی (سهامداران ) در نام شرکت موجب می گردد که شریک مزبور در برابر اشخاص ثالث در حکم شریک ضامن گردد و مسئول تادیه تمام دیون شرکت گردد.

وظایف و اختیارات هیات نظار :

1-  اعضاء هیات نظار بر دفاتر و کلیه اسناد و حساب های شرکت نظارت دارند و هر ساله گزارشی در آن باره به مجمع عمومی می دهند و اگر تخلفی مشاهده نمودند، در این گزارش ذکر می کنند. شرکاء می توانند تا 15 روز قبل از مجمع عمومی با حضور در مرکز شرکت، از صورت حساب شرکت و صورت دارایی شرکت و گزارش هیات نظار مطلع شوند. ( ماده 168 ق. ت )

2-  در صورتی که اعضاء هیات نظار با پیشنهاد مدیر شرکت در تقسیم منافع مخالفتی داشته باشند، مخالفت خود را بیان می کنند. ( ماده 168 ق. ت)

3-  هیات نظار می تواند ضمن دعوت مجمع عمومی شرکت و با کسب رای موافق آنان شرکت را منحل کند. ( ماده 169 ق. ت)

توجه داشته باشید که در دو شرکت وجود هیات نظار الزامی است :

1-  با مسئولیت محدودی که تعداد شرکاء بیش از 12 شخص باشد.

2- شرکت مختلط سهامی .

شرایط شرکت مختلط سهامی:

افتتاح حساب به نام شرکت و اخذ گواهی بانکی تامین حداقل ۳۵% سرمایه شرکت مختلط سهامی

تشکیل و ایجاد شرکت مطابق با موارد مندرج در مواد قانون تجارت و سایر قوانین مرتبط

ثبت نام در سامانه جامع ثبت شرکت ها

داشتن حداقل سن هیجده سال (در مواردی که شریک در شرکت دارای سمت گردد).

دریافت مجوز از ارکان مربوطه (در صورتی که موضوع فعالیت شرکت مختلط سهامی مجوزی است)

داشتن خط تلفن همراه به نام هر یک شرکاء

داشتن حساب کاربری ثنا به نام هر یک از شرکاء

تهیه مدارک و اسناد لازم مربوط به شرکا و سهامداران و همچنین، اسناد مربوط به شرکت

داشتن سرمایه مورد نیاز جهت تاسیس و ثبت شرکت مختلط سهامی

مهم ترین شرط از شرایط ثبت شرکت مختلط سهامی این است که شرکت مطابق با مقررات قانون تجارت و سایر قوانین مرتبط، تشکیل شده باشد. به طور مثال، بنابر ماده 165 قانون تجارت، در شرکت های مختلط سهامی لازم است که هیئت نظاری لااقل مرکب از سه نفر از شرکاء تشکیل گردیده و اولین هیات نظار مکلف است اطمینان حاصل کند که تمام مقررات راجع به زمان تشکیل و ثبت شرکت به درستی انجام پذیرفته است.

مراحل تشکیل شرکت مختلط سهامی:

پرداخت ثلث سرمایه نقدی و متعهد شدن به دو ثلث مابقی شرکت. سهم‌الشرکه غیر نقدی بررسی و تسلیم شرکت شود. در زمان تنظیم قیمت سهام باید با توجه به حداقل سرمایه شرکت صورت پذیرد. تهیه‌ی رسید سرمایه به‌نحوی که هست و اعلام آن با تصریح به اینکه سرمایه در تحویل شرکت است.

تفاوت شرکت مختلط سهامی و غیر سهامی:

شرکت‌های مختلط بر دو نوع هستند: سهامی و غیر سهامی. در قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران مقررات جداگانه‌ای برای هر یک از آنها تنظیم شده است. شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجاری تشکیل می‌شود و یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود دارد و سهامی نیز منتشر نمی‌کند. شرکت مختلط سهامی با همان اعضا و با همان اهداف تشکیل می‌شود اما سرمایۀ شرکای آن در قالب سهام درمی‌آید. همچنین شرکای سهامی در شرکت‌های مختلط سهامی به میزان سهام خود دارای مسئولیت نیز هستند.

مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت مختلط سهامی:

شرکت‌نامه (دو نسخه)

اساسنامه شرکت مختلط سهامی (دو نسخه)

صورت‌جلسۀ تکمیل‌شدۀ‌ مجمع عمومی موسسان (دو نسخه)

صورت‌جلسۀ تکمیل‌شدۀ‌ هیئت‌مدیره به منظور تعیین نمودن دارندگان حق امضا (دو نسخه)

نام و مشخصات مدیر یا مدیران شرکت

گواهی بانکی تأمین حداقل ۳۵% سرمایه شرکت مختلط سهامی

گواهی و امضای مدیر شرکت مبنی بر پرداخت تمام سرمایۀ نقدی و تسلیم تمام سرمایۀ غیرنقدی شرکای ضامن

گواهی و امضای مدیر شرکت مبنی بر تعهد پرداخت تمام سرمایه و پرداخت کردن واقعی دست‌کم یک‌سوم از آن

نامۀ نمایندگی برای اشخاص حقوقی (در صورت وجود)

مجوز فعالیت از مراجع قانونی ذی‌ربط (در صورتی که فعالیت مورد نظر به مجوز قانونی نیاز دارد)

مسئولیت هیئت نظار شرکت سهامی مختلط:

1-  در هر شرکت مختلط سهامی باید هیاتی به نام هیات نظار تشکیل گردد. (ماده 165 ق. ت)

2-  هیات نظار را مجمع عمومی و بلافاصله بعد از تشکیل، تعیین می کنند. (ماده 165 ق.ت )

3-  مدت ماموریت : مدت ماموریت هیات نظار محدودیت قانونی ندارد و تابع اساسنامه است ولی در هر صورت اولین هیات نظار برای یک سال انتخاب می گردند. ( ماده 165 ق. ت )

4-  تعداد اعضاء هیات نظار : حداقل از بین شرکاء هستند. ( ماده 165 ق. ت )

5-  اعضاء هیات نظار : حتماَ از بین شرکاء هستند. ( ماده 165 ق. ت )

6- مسئولیت اعضاء هیات نظار : مسئولیت آن ها مطابق با قواعد عمومی مسئولیت مدنی است، یعنی هر کس در صورت تقصیر مسئول جبران خسارت ناشی از تقصیر خود می باشد و در صورتی که چند نفر از آن ها مشترکاَ مرتکب تقصیر شده باشند مسئولیت مشترک دارند، نه مسئولیت تضامنی ، چرا که در حال حاضر اصل در حقوق ما، بر مسئولیت مشترک است، نه مسئولیت تضامنی . ( ماده 167 ق. ت)

نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت مختلط سهامی :

در این باره قانون ساکت است. به واسطه قیاس با شرکت های مختلط غیرسهامی، می توان در این شرکت ها نیز نقل و انتقال سهم الشرکه را منوط به رضایت تمام شرکاء دانست.

نحوه مدیریت در شرکت مختلط سهامی :

بنا بر ماده 164 قانون تجارت، اداره شرکت های مختلط سهامی مانند شرکت های مختلط غیرسهامی با شریک یا شرکاء ضامن است و اختیارات و نحوه مدیریت آن نیز مانند شرکاء شرکت تضامنی است.

رابطه طلبکاران با شرکت مختلط سهامی و شرکاء آن :

1- قبل از انحلال : مطالبه دیون شرکت از خود شرکت صورت می گیرد.

2- بعد از انحلال : اگر دارایی شرکت کفاف مطالبات طلبکاران را ندهد، طلبکاران می توانند بابت تمام یا بخشی از طلب خود به یک یا هر چند نفر از شرکاء تضامنی مراجعه کنند، چرا که شرکاء تضامنی در مقابل طلبکاران شرکت، مسئولیت تضامنی دارند.

3-  هر شریک تضامنی در ازاء تمام دیون شرکت مدیون است، هر چند که میزان دیون شرکت از سرمایه ای او با خود به شرکت آورده است، تجاوز کند.

گرچه شرکاء تضامنی در برابر دیان، نسبت به دیوت شرکت مسئولیت تضامنی دارند، اما در روابط بین شرکاء مسئولیت هر یک از آن ها در تادیه دیون بدین صورت است : ( ماده 172 ق. ت )

1-  به نسبتی که در شرکت نامه درج شده است.

2- اگر شرکت نامه نسبت به این امر ساکت باشد، به نسبت سرمایه ای که هر شخص با خود به شرکت آورده است.

بنابراین هر شریک پس از جبران خسارت می تواند بابت سهم سایر شرکاء به آن ها رجوع نماید.

توجه داشته باشید که در مطالبه طلبکاران از شرکت، سهام شرکاء سهامی نیز جزء دارایی شرکت تلقی می گردد. (م 162، 173، 174 ق. ت )

رابطه طلبکاران شرکت با طلبکاران شرکاء :

در صورت انحلال شرکت مختلط سهامی :

1-  اموال شرکت ابتدا به مصرف تادیه دیون خود شرکت می رسد و قبل از تادیه دیون خود شرکت، طلبکاران شخصی خود شرکاء حقی بر آن اموال ندارند.  (ماده 175 ق. ت )

2- اگر دارایی شرکت کفاف دیون را نکند، طلبکاران شرکت می توانند به شرکاء تضامنی رجوع کنند و در این صورت طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی خود شرکاء حق تقدمی بر یکدیگر ندارند. (ماده 126 ق. ت )

شرکاء شرکت مختلط سهامی:

در این قبیل شرکت ها دو نوع شریک موجود است:

شرکاء سهامی

شرکاء ضامن

شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام متساوی القیمه در آمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند.

شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارائی شرکت پیدا شود. در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.

شرکاء ضامن نمی توانند بدون رضایت سایر شرکاء ، تجارتی از نوع تجارت شرکت بنمایند ولو به حساب دیگری باشد و یا به عنوان شریک ضامن در شرکت با مسئولیت محدود دیگری که نظیر این تجارت را دارد داخل شوند.

در شرکت مختلط سهامی، حداقل شرکا ۲ نفر هستند. حداقل سرمایه محدودیت ندارد. حداقل هیات مدیره یا مدیران ۱ نفر یا بیشتر است. میزان مسئولیت هر یک از شرکای ضامن، نامحدود است و شرکای سهامی، به میزان مبلغ اسمی هر شریک است.

اداره شرکت مختلط سهامی:

شرکت مختلط سهامی گرچه دارای مجمع عمومی است ولی این مجمع حق انتخاب مدیران شرکت را نخواهد داشت. بلکه «مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکاء ضامن است» علت آن هم این است که قاعدتاً شرکاء ضامن که مسئول تعهدات اضافه بر سرمایه هستند به حال شرکت بیشتر دلسوز بوده و از لحاظ مسئولیت ضمانتی خودشان در عمل بیشتر احتیاط خواهند نمود.

علاوه بر آن عموماً شرکت های مختلط سهامی موقعی پیدا می شوند که تاجری برای تجارت احتیاج به پول دارد و سهامی منتشر می نماید که دارنده آن درمنافع شریک و مسئولیت او تا اندازه سهامی باشد که تعهد نموده بنابراین حاضر نخواهد بود که زمام امور تجارت خود را که فعلاً به شکل مختلط در آمده به دست دیگری بسپارد.

مجمع عمومی مختلط سهامی:

هر شرکت مختلط سهامی دارای مجمع عمومی است که مرکب از کلیه سهامداران شرکت بوده و مقررات مجمع عمومی شرکت های سهامی در آن جاری است.

بنابراین اولین مجمع عمومی طبق ماده 41 قانون باید تشکیل و بدواً اظهار مؤسسین را ، راجع به فروش سهام و تأدیه اقلاً ثلث قیمت سهام نقدی و تعهد بقیه و سایر مواردی که ذکر شده رسیدگی واظهاریه ای که به اداره ثبت داده می شود تصویب و اگر سهام غیر نقدی باشد ، آن چه در ازاء قیمت آنها داده می شود تقویم و مراقبت رد پرداخت نماید.

این مجمع عمومی اقلاً سالی یک بار باید تشکیل شود و وظیفه آن انتخاب هیئت نظار مطالعه گزارش سالیانه آنها – رسیدگی به محاسبات شرکت و بحث در امور لازم خواهد بود و در موقع انحلال نسبت به شرکاء سهامی درباره تصمیم شرکت اظهار عقیده خواهد نمود و بالجمله مجمع عمومی از طرف شرکاء سهامی ، که حق مداخله آنها قطع شده هر گونه تصمیمی که قانوناً مجاز باشد خواهد گرفت. طبق ماده 170 «تا پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی هر صاحب سهمی می تواند (خود یا نماینده او) در مرکز اصلی شرکت حاضر شده واز صورت بیلان و صورت دارائی و گزارش هیئت نظار اطلاع حاصل کند».

طلبکاران شرکت مختلط سهامی:

درباره شرکاء ضامن در این قبیل شرکت ها هم مادام که شرکت منحل نشده مطالبه قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید و پس از انحلال ، طلبکاران شرکت می توانند برای وصول مطالبات خود به شریک یا شرکاء ضامن رجوع نمایند. مادام که قروض شرکت از دارائی آن تأدیه نشده هیچ یک از طلبکاران شخصی شرکاء ضامن حقی بر دارائی شرکت ندارند. هر گاه شرکاء سهامی از بابت بقیه قیمت سهام تعهدی نموده اند که پرداخت نشده پس از انحلال طلبکاران می توانند به آنها رجوع و تا تأدیه تمام قیمت سهام ، طلب خود را وصول نمایند و زائد بر آن حقی نخواهند داشت. در موردی که شرکت ورشکست شود این حق با مدیر تصفیه خواهد بود.

ورشکستگی هیچ یک از شرکاء ضامن موجب انحلال شرکت نخواهد بود مگر این که مدیر تصفیه تقاضا مدت شش ماه گذشته و شرکاء ضامن مدیر تصفیه را از انحلال منصرف نکرده باشند.

موارد بطلان شرکت:

هر شرکت مختلط سهامی که در آن رعایت موارد زیر نشده باشد باطل است:

هر گاه سرمایه شرکت (آن قسمتی که سهامی است) از دویست هزار تجاوز کند و سهام یا قطعات آن کمتر از یکصد ریال و الا کمتر از پنجاه ریال باشد.

در صورتی که قبل از تأدیه نصف قیمت سهام- سهام بی اسم – سهام یا موقتی تصدیق بی اسم انتشار یافته باشد.

اگر چیزی که در ازاء سهام غیر نقدی داده شده تماماً تحویل نشده باشد مسلم است تقویم آن هم قبل از تحویل باید به عمل آید.

هرگاه مدیر شرکت به موجب نوشته وقوع شرکت را به ضمیمه یک نسخه اساسنامه و شرکتنامه و صورت اسامی شرکاء به اداره ثبت برای ثبت شرکت نداده باشد.

ذینفع می تواند در موارد فوق به دادگاه مراجعه و حکم ابطال شرکت را تقاضا نماید و اگر خسارتی از این حیث متوجه او شده باشد مطالبه کند ولی شرکاء در مقابل اشخاص خارج نمی توانند به این بطلان استناد نموده و از اجرای تعهدات خود سرپیچی نمایند.

در دو مورد دعوی بطلان و در یک مورد دعوی خسارت از بطلان و در یک مورد دعوی خسارت و بطلان هر دو پذیرفته نمی شود.

موردی که دعوی بطلان پذیرفته نمی شود عبارتست از:

اگر قبل از اقامه دعوی برای ابطال شرکت و عملیات آن موجبات بطلان مرتفع شود.

هرگاه مقرر شده باشد که مجمع عمومی مخصوصی برای رفع موجبات بطلان منعقد شود و دعوت اعضاء نیز برای انعقاد مجمع موافق مخصوصی برای رفع موجبات بطلان منعقد شود و دعوت اعضاء نیز برای انعقاد مجمع موافق اساسنامه به عمل آمده باشد. از تاریخ دعوت مجمع ، دعوی بطلان در دادگاه پذیرفته نخواهد شد مگر این که مجمع عمومی موجبات بطلان را مرتفع ننماید.

موردی که دعوی خسارت پذیرفته نمی شود ، موقعی است که از تاریخ رفع موجبات بطلان یک سال منقضی شده و اشخاص از جهت معاملاتی که با ایشان شده به استناد اموری که موجب بطلان بوده ، دعوی خسارت نکرده باشند.

موردی که دعوی بطلان و خسارت هیچ کدام پذیرفته نیست ، آن است که از تاریخ حدوث سبب بطلان ده سال گذشته و اقامه دعوی بطلان و خسارت نشده باشد.

هرگاه حکم بطلان شرکت صادر شود شرکائی که بطلان مستند به عمل آنها است و هیئت نظار و مدیرهائی که در حین حدوث سبب بطلان یا بلافاصله پس از آن سرکار بوده و انجام وظیفه نکرده اند ، در مقابل شرکاء دیگر و اشخاص ثالث نسبت به خسارت ناشیه از این بطلان مسئول خواهند بود.

انحلال شرکت مختلط سهامی :

انحلال این شرکت ها، دقیقاَ مانند شرکت های تضامنی است. یعنی انحلال به موجب موارد ذیل رخ می دهد : ( ماده 181 ق. ت)

1-  وقتی که شرکت برای انجام موضوع خاصی تشکیل شده باشد و آن را به پایان رساند.

2-  وقتی که شرکت برای انجام موضوع خاصی تشکیل شده باشد و انجام آن غیرممکن شده باشد.

3-  وقتی که شرکت برای مدت معین تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد، مگر این که مدت قبل از انقضاء تمدید گردد.

4-  در صورت ورشکستگی

5-  در صورت تصمیم مجمع عمومی شرکاء البته با شرایطی

6-  در صورت تصمیم مجمع عمومی شرکاء و رضایت شرکاء ضامن

7-  در صورت درخواست یکی از شرکاء ضامن، البته با شرایطی .

8-  در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکاء ضامن البته با شرایطی .

توجه داشته باشید که فوت یا حجر یکی از شرکاء سهامی، موجب انحلال شرکت نمی گردد. ( ماده 181 ق. ت)

در صورت فوت یا حجر یکی از شرکاء ضامن، شرکت در صورتی منحل می گردد، که به این امر در اساسنامه تصریح شده باشد که فوت یا حجر یکی از شرکاء ضامن موجب انحلال می گردد. ( ماده 181 ق. ت )

اگر مجمع عمومی شرکاء حکم به انحلال دهد، دو صورت دارد :

1- اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته شده باشد : شرکت منحل می گردد. ( ماده 181 ق. ت )

2-  اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته نشده باشد ولی شرکاء ضامن با آن تصمیم موافق باشند : شرکت منحل می گردد. ( ماده 182 ق. ت )

3-  اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته نشده باشد و شرکاء ضامن نیز با آن تصمیم موافق نباشند : اگر محکمه دلائل طرفداران انحلال را موجه ببینند، حکم به انحلال می دهد. (ماده 182 ق. ت)

اگر یکی از شرکاء ضامن انحلال شرکت را از محکمه تقاضا کند و محکمه دلایل او را موجه تشخیص دهد، محکمه حکم به انحلال خواهد داد. (ماده 182 ق. ت)

قوانین ثبت شرکت های مختلط سهامی:

قوانین ثبت شرکت های مختلط سهامی: شرکت مختلط سهامی، شرکتی است که دارای دو دسته، شریک سهامی و شریک ضامن بوده و شرکای سهامی، شرکایی هستند که بر خلاف شرکای ضامن، سرمایه آن ها، به صورت سهام درآمده و صرفا، تا میزان سهام خود، مسئول هستند. قوانین ثبت این نوع از انواع شرکت های سهامی، از قرار زیر است:

تعداد شرکای این شرکت، حداقل، سه نفر، (شریک سهامی و ضامن) بوده که یکی از این سه شریک، حتما باید، شریک ضامن باشد، یعنی، کسی که سرمایه او، به صورت سهام، در نیامده است.

عبارت “مختلط” و اسم یکی از شرکای ضامن، در نام شرکت، قید گردد.

مدیریت شرکت، حتما با شرکای ضامن باشد.

 هیات نظارتی، برای یک سال، توسط مجمع عمومی شرکاء ، بلافاصله، بعد از تاسیس شرکت، تعیین گردد که این هیات، باید، مرکب از حداقل، سه شریک باشد.